Łączymy przeszłość i teraźniejszość
Odkryj z nami, jak decyzje milionów ludzi kształtowały i wciąż kształtują historię polskiej wolności.

Zapisz się na warsztaty

1.Czym jest „Kanon wolnych Polaków"

„Kanon wolnych Polaków“ to cykl warsztatów historycznych, które ma łączyć przeszłość i teraźniejszość, a także zachęcać Polaków do rozmowy na temat historii małej i dużej. Przez rozmowę o najnowszej historii Polski chcemy zrozumieć, jak decyzje milionów ludzi kształtowały – i wciąż kształtują – historię polskiej wolności. Paradoksalnie przybliżenie sobie samym historii ostatniego stulecia prowadzi do zrozumienia, że nie ma jednego kanonu polskich bohaterów czy najważniejszych wydarzeń, a każda rodzina, miejscowość, region, grupa społeczna może mieć swoją własną, unikalną opowieść. Chcemy stworzyć przestrzeń, by te opowieści powstały, a następnie je usłyszeć.

Wypracowany w trakcie warsztatu zestaw najważniejszych procesów z historii polskiej niepodległości, które wpływają na dzisiejsze życie Polek i Polaków, może być punktem wyjścia do rozmowy w gronie przyjaciół i rodziny. W innych kontekstach mogą powstawać inne kanony, a rozmowa o historii może okazać się dobrą okazją do budowania relacji i rozmowy mimo różnic – czy to pokoleniowych, czy światopoglądowych.

Inicjatorem „Kanonu“ był w 2018 r. Jacek Cichocki, koordynator „Oczyszczalni“ – prowadzonego według nowatorskiej metody przez Laboratorium „Więzi“ procesu refleksji nad ważnymi dla Polski wyzwaniami. J. Cichocki, we współpracy z kierownictwem Laboratorium „Więzi“, stworzył plan międzyśrodowiskowego warsztatu, który miał wyłonić najważniejsze procesy społeczne z perspektywy stulecia polskiej niepodległości. Następnie, aby poszerzyć „Kanon” o nowe perspektywy, zorganizowaliśmy otwarty warsztat w siedzibie warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej z udziałem prof. Andrzeja Mencwela i prof. Andrzeja Friszkego.

Okazało się, że rozmowa o polskiej historii społecznej i politycznej może łączyć pokolenia i osoby o różnych światopoglądach. Wybrane podczas warsztatów procesy ilustrowała w czasie rzeczywistym facylitatorka graficzna Dorota Kostowska. Efekt jej pracy możecie zobaczyć na pasku u dołu strony. Jednocześnie własną propozycję „Kanonu“ przygotowała redakcja „Więzi“. Możecie ją znaleźć w zakładce „Kanon“ do pobrania.

2.„Kanon“ do pobrania

Własną propozycję „Kanonu“ sformułowała redakcja „Więzi“. Czym kierowaliśmy się w wyborze najważniejszych procesów i osób z perspektywy stulecia polskiej niepodległości?

W edytorialu do naszej wersji „Kanonu wolnych Polaków” napisaliśmy:

Każdy z tekstów „Kanonu wolnych Polaków“ prezentuje jeden wybrany proces historyczny i jednego bohatera. Chcieliśmy opowiadać o ludziach z krwi i kości, a nie tylko o suchych faktach – bo przecież za każdą zmianą społeczną stoi człowiek. Wśród przywoływanych postaci są ludzie dobrze znani, ale nie brakuje również tych nieoczywistych, zapoznanych lub nieznanych, a wartych przypomnienia. Jest tu więc prawnik-państwowiec walczący o sędziowską niezawisłość w II RP. Jest pielęgniarka prowadząca lud do solidarnej walki bez przemocy. Jest historyk konsekwentnie dążący do pojednania polsko-ukraińskiego. Jest biskup Ślązak, któremu „prawdziwi Polacy” nieraz zarzucali niemieckość. Jest międzywojenna działaczka ruchu ludowego dążąca do „uobywatelnienia” chłopów. Jest architektka, która w czasach gospodarki niedoboru uparła się budować tak, żeby ludziom mieszkało się dobrze. Jest duchowny wychowujący w PRL i do świadomej wiary, i do zaangażowania obywatelskiego. Jest wreszcie poeta ociosujący traumę II wojny światowej, by na nowo poukładać wartości.

O kim mowa? Dlaczego właśnie te postaci i takie procesy wyróżniliśmy? Przeczytajcie.

Pobierz „Kanon wolnych Polaków“ przygotowany przez redakcję „Więzi“
Przeczytaj pojedyncze teksty „Kanonu wolnych Polaków“

Pobierz szablon „Kanonu wolnych Polaków“ przygotowany przez redakcję „Więzi“

3.Zaplanowane spotkania

25 lutegoNowa Sól
godz. 16.00Centrum Aktywności Społecznej, ul. Kasprowicza 12

Jesteś z Nowej Soli lub okolic? Weź udział w tworzeniu kanonu najważniejszych wydarzeń i procesów z najnowszej historii Polski? Przyjdź na warsztat i zaproś znajomych!

Spotkanie odbędzie się w piątek 25 lutego o godz. 16 w Centrum Aktywności Społecznej przy ul. Kasprowicza 12. Warsztat poprowadzi Majka Zabokrzycka (Fundacja Dom Pokoju). Przewidzieliśmy drobny poczęstunek!

Rejestracja: bit.ly/kanon-nowasol lub mailowo: bartosz.bartosik@wiez.plcas@nowasol.pl

 Spotkania, które już się odbyły

17 czerwcaKielce
godz. 17.00Stowarzyszenie im. Jana Karskiego, ul. Planty 7

Zapraszamy mieszkańców Kielc i okolic do udziału w otwartych rozmowach historycznych „Kanonu wolnych Polaków”, które odbędą się 17 VI o godz. 17. Partnerem spotkania jest Stowarzyszenie im. Jana Karskiego. Rejestracja odbywa się pod adresem http://bit.ly/kanon-kielce oraz mailowo: kanonwolnychpolakow@gmail.com. Spotkanie poprowadzi Maja Zabokrzycka (Fundacja Dom Pokoju), a ekspertami historycznymi będą dr Katarzyna Stańczak-Wiślicz i dr Marek Maciągowski.

27 styczniaKrosno
godz. 17.00platforma Zoom „Więzi” (online)

Warsztat historyczny dla mieszkańców Krosna i okolic odbył się 27 stycznia. W roli lokalnych ekspertów historycznych wystąpili Alicja i Andrzej Rygielowie (Genealogia Krośnian), a relację ze spotkania można znaleźć tutaj: https://wiez.pl/2021/02/04/od-gomulki-do-jana-pawla-ii-warsztaty-kanonu-wolnych-polakow-w-krosnie/.

4.Mecenas projektu

W grudniu 2019 r. Laboratorium „Więzi“ otrzymało dofinansowanie na rozwój „Kanonu wolnych Polaków“ z Funduszu Obywatelskiego w ramach konkursu „Rozmowa mimo różnic“. Fundusz Obywatelski, prowadzony przez Fundację dla Polski, jest niezależną inicjatywą finansowaną przez obywateli dla obywateli. Fundusz wspiera oddolne działania na rzecz ochrony praw i wolności, pokoju społecznego i tworzenia dialogu w Polsce.

Dzięki pozyskanym będziemy mogli rozszerzyć „Kanon“ o perspektywy małych i średnich ośrodków miejskich z całej Polski. Chcemy zaprosić – we współpracy z lokalnymi partnerami – do dyskusji o własnych kanonach lokalne społeczności i przeprowadzić warsztaty „Kanonu“ w kilku miejscowościach w różnych regionach Polski. Całość podsumujemy publikacją w formacie PDF.

Do konkursu „Rozmowa mimo różnic“ zgłoszono 158 wniosków, a po dwuetapowej weryfikacji Fundusz Obywatelski przyznał dofinansowanie ośmiu inicjatywom. Realizacja zwycięskich projektów ma trwać do listopada 2020 roku.

5.Laboratorium „Więzi“

Laboratorium „Więzi“ to personalistyczny, chrześcijański, niezależny i interdyscyplinarny ośrodek myśli środowiska skupionego wokół kwartalnika „Więź“ i serwisu publicystycznego Więź.pl. Jako Laboratorium „Więzi“ organizujemy konferencje i seminaria w wymiarze lokalnym i międzynarodowym, budujemy wiedzę i publikujemy raporty na ważne tematy społeczne, kulturalne i duchowe, a także współpracujemy z innymi podmiotami społeczeństwa obywatelskiego, biznesem i instytucjami publicznymi. Siłą napędową naszego ośrodka jest Zespół Laboratorium „Więzi“, w którego skład wchodzi ponad 60 osób: naukowców, ekspertów, analityków, twórców oraz publicystów zaangażowanych w poszerzanie naszego rozumienia świata.